Sanat dersleri
Dersimiz Güncel Sanat, 2008 yılında, Azra Tüzünoğlu’nun Mimar Sinan Üniversitesi’nde, sanat sosyolojisi derslerine paralel olarak düzenlediği konuşma dizisinin metinlerinden oluşuyor. Aslen konuşma olarak dile gelmiş bu metinler, güncel sanat alanını oluşturan farklı dinamik ve kişiler arasında, ihtiyaç duyulan bir diyaloğun başladığını ve gelişmekte olduğunu müjdeliyor. Türkiye’de, 1990 sonrası güncel sanat tarihini kayda geçirmek ve yorumlamak için önemli bir kaynak oluşturuyor.
Özellikle ilk iki metin, hakkında çok fazla yazılmayan bir coğrafyaya ve henüz yazılmamış yakın tarihe baktıkları için önemli. ‘Güncel Sanatta Rüya Tabirleri: Rüyada Arazi Görmek’ sunumunda Şener Özmen, rüyada arazi görmeyi hayra yorarken, Diyarbakır’da, kendisinin de parçası olduğu sanat ortamı ile ilgili çok da iyimser olmayan saptamalarda bulunuyor. §ºErden Kosova, ‘Yavaş Kurşun’da, 12 Eylül darbesinden günümüze, sanat üretimini politik süreçlerle ilişkilendirerek, sanat ve siyasal alan arasındaki geçişkenliği ele alıyor. Darbe sonrası sanat üretiminde, “uluslararasılık ölçeğine karşılık gelecek bir ikonografya” aracılığıyla kurulan siyasal bağ, Susurluk sürecinde üreten bir sonraki kuşakta milliyetçilik eleştirisi ve ulusal bütünlüğü fetişleştiren ikonların eleştirel kullanımıyla evriliyor. 2000’li yıllara gelindiğinde, baskı ve kontrolün gündelik yaşamın her alanında kendini göstermesi, göç ve cinsel kimlik, sanatçıların uğraştığı meseleler oluyor.
‘Kurumlar+Kültür Politikaları’, ‘Galericilik+Koleksiyonerlik’ ‘İnsiyatifler’, ‘İstanbul Bienallerinin Türkiye Güncel Sanatındaki Yeri+İşlevi’ de kitapta yer alan metinlerden birkaçı. Neo-liberal ekonominin genişlemesi ve sermayenin sanata olan ilgisi, hemen hemen tüm metinlerde ele alınıyor. Adorno ve Horkeimer’ın Fordist üretim tarzının kültür alanına girişini sorunsallaştıran ‘kültür endüstrisi’ terimi ortak bir referans olarak beliriyor. Bu kavram, Burak Delier’in metninde, “sanatçının özerkliğinin yitirildiği, tam anlamıyla ‘işçileştiği’ karamsar bir vizyonu yansıtırken”; yeni medya ve bilişim teknolojileri ile çalışan sanatçılar için, telif hakkı ve sınırlı üretim gibi sanatın “değişim değeri’ni ön plana çıkaran düzenlemelerin sorgulanabileceği teorik bir zemin oluşturuyor. Sermayenin güncel sanata yönelmesiyle gerçekleşen kurumsallaşma, profesyonelliğin ve kariyerlerin ön plana çıktığı, eleştirel sanatın alanı ve imkânlarının daraldığı bir durum oluşturuyor.
İz Öztat

DERSİMİZ GÜNCEL SANAT
Derleyen: Azra Tüzünoğlu,
Outlet,
2009,
144 sayfa.